 |
| हुकाली खेल्बार बादे तयारि छुवाला |
 |
| हुकाली खेलाते छुवाला |
 |
| हुकाली खेलाते छुवाला |
सोरा–सोरा–सोरा
हुकालिरे हुकेलि सोरा
खाट लाम सोरा
सोरा–सोरा–सोरा
 |
| हुकाली खेल्बार बाद दादोदादीर नामे गेछ बुन्ते छुवाला |
सिन्ठिर बाचाबाचा हुकालि बेनाए ग्रामथान, ठाकुर बारि, एङ्गनाघर, खेतबारित् चराल जाछे । सानघुरि खेल्बार ताने कनेक बड–बड हुकालि बेनाल जाछे । गारिगुरि सेवार ताने पानसुपारि लिए धानबारिर एकटा आच्छा गाजाँ माटि आर जर सहित आनिए राखेचे । गाजाँ खुदुवारसे आगुत लखिमातारक पुजा करिए नेहता दुवाल जाछे । अनङ्ग करे आन्वार धानेर गेछटक राजमाला (रज्मा) कहाल जाछे । रज्मा आनुवार बाद घरेर कुछु सामान परक दिवा निहए, निते लखिर अमार सङ्गे जाबे कहवार मान्यता छे ।
बेलाभाटिर ति भार बानिए पुजा सामानला लिए घरेर सभाउ लखिघरा जाछे । घरमुलिर पुजा करुवा लखिघरत् ढुकेचे । कुमल्हा, मालिसे बेनाल घरा फूलला टाङ्गाल जाछे ,रज्मारत् ढुकाचे । सिन्दुरेर फटा लागाल जाछे । कलर छरिला माटिर आसनत् राखाल जाछे । चेराक जलाल जाछे । कल, आलुवा चाउ, खिर, भोगमासला, काचँ दुनि, पानसुपासि, कुस्प, गंगाजल, आङ्गरा धुमनादे पुजा कराल जाछे । हाँसेर डिमा चराल जाछे । एकरा भाण्डात् दल राखाल जाछे । दल माने खैला, मकसेर पात, बच आदि छामगाहिनत् राखिए कुटाल धुला हए । काहँकाहँ हाँस पेरो चढाचे । जन्तर मन्तर पढिए पुजा करेचे । चान्निबत्तिदे चुमाल जाछे । पुजा सकिएने राजमालास फेर जेइठिनासे आनाल अहिठिना राखाल जाछे । सानघुरि बेनाल उकाँ आर डिफार गेछा, टेख्टि आर दल लिए आप्नार ग्रामथान, कालिमाता, धानबारि चारति टेख्टिलार उपरत् चेराक जलाते लखि मातारक आव्हान कर्ते सोरा–सोरा कर्ते घुराल जाछे । उकारर चारिक सिन्ठि निजलाए घर आनाल जाछे । प्रसाद दिए घुरिए घुतिर नाधन घरत् राखाल जाछे । बाकि रहाल दल गटे घरलार उपरत फेकाल जाछे । सानघुरि गटेति चेराक जलाल जाछे । गुवालि घरलात गाइगरुला नेहताए दुवाल जाछे । सिङ्गलात सिन्दुर, तेल घसि दुवाल जाछे ।
ताहारबाद छुवाछट सभाके डाकाए, एकेठिना जम्मा करिए हुकालिलाक पुजा करिए सभाके टिका लागाए चुमाते उलुलु–उलुलु करेचे । अनङ्गकरे चुमाले चान्निबत्ति बेनाल जाछे जाहात नायाँ कुलाखानत् करे धान, एठिया कल, दुब्राबन, गुवापान, काजल, चेराक राखाल जाछे । तने बगलकार बारित् हुकालिला जलाए सभाए हाउँसेरङ्गे हुकालि खेलेचे । हुकालि खेल्ते “हुकालि रे हुकलि दादोदादि ओलोले” कहाल जाछे । जेनङ्गतिकिः–
सोरा–सोरा–सोरा
दादो दादि आलेलि
महालखिर खेल खेलि
हाँसेर डिमा कटकट्,
हामार महालखिर भटभट,
हाँसेर डिमा कचुर फुति,
आयरे महालखि हामार बिति
सोरा–सोरा–सोरा
यहाँर मतलब हए– हामार पितापुर्खाला, बछर दिनत् तम्हार छुवापुताला एकचटि चेराक देख्वार मौका पाचे । ताहाते हामार तरफसे चेराक ग्रहण कर । मृत आत्मारक सान्ति मिलोक । साासनतानलार भि कलयाण होक । अनङ्गकरे खेल सकुवार बाद जलाल सिन्ठिला एकेठिना जर करेचे । रामधुनि लागाचे, आर सभाए झना लेङ्गालेङि करेचे । निजलाल सिन्ठिला आम, कठल, बिलाति लाखा फलफूलला बुनेचे । तने एकटा फलेर नाम पृतृलाक सर्मपित कहे बुनेचे, जैर अम्हा पाछुत निखाचे । तने सबेझना घर आसेचे । मुस्रादला आमाक फेर चुमाए देचे । आप्नारसे बडलार संगे भक्तिभाव करेचे आर आसिर्वाद लेचे । ताहार बाद गाअँर देउनियार घरत अधियार लगायत अरसपरसेर लोकलाक डाकाएने गारिगुरि भात खिल्वार चलन छे । पुजात् चराल हाँस, पेरो साग आर कच्चुर दालेरसंगे कलर पातत् भात खावार चलन छे । तने भात खाए सभाए एकेचटि उठवार बेला “सोरा सोरा, कच्चु सागेर हेलहेला(घेलघेलि), आयगे महालखि घर सन्दाहा” कहे उठकार चलन छे । तब बठिए पान सुपारि, हुक्का खावार चलन छे । लखिघरटक सात दिन तक राखवार चलन छे ।
लखिपुजार दस्रादिन बाहाने घरला लेपामुछा कराल जाछे । मदना लोकला गायबस्तुलाक बाखर खिलाचे । बाखर गायबस्तुलार ताने दबाइ सरह हए । बाखर तारो, कुम्ढा, ज्वानि घसिबाखर, चिनिबाखर, काँच हल्दि, गोरु भाउटि, नुन भाउटि, नुन रुसनि एकेठिना मिस्लाए पिसिए बेनाल जाछे । बाहाने गायबस्तुलाक कलर पातत् करे बाखर खावा दुवाल जाछे । मुथा, सिहंलात तेल घसि दिवार आर घसुवार बेला बाखर बाखर कहे कहवार चलन छे । बचाल तेलला छुवाछट, बडलोकला मुथालात लागवार चलन छे । यिर दिनक गरिया सेवा कहाल जाछे । मुस्रादला सिनानपानि कहे एङ्गनादानत् आङरा–धुम्ना जलाए बाखर चढाचे । गुवालिघरत गरिया सेवा करेचे ।
जाहे भैस पालेचे अम्हा भैस पुजार बादे दुइ फिट लाम्ह खामा गारेचे । खामारक तेल, सिन्दुर लागाए पिच्दला बेनाचे । गुवालि घरत् चारबितिसे साफा कापरादे घेराघेरि करेचे । हतिना काच गबरदे गोबद्र्धन मुर्ति बेनाचे । प्रसादलात् कल, पान, सुपारि, भोगमासला, काचा दुनि, सिन्दुर चढाचे । भैस लेखुवाल लाक धुतिजामा देचे । पुजा करुवार बेला पेन्ठिखानक पुजा करेचे । चेराक चलाचे, गोवद्र्धन पुजा करेचे । डालिलादे उलुलु कर्ते चुमाइ देचे । गरियामातार पुजा करले हलिदर फूल, सुपारि फूल चराल जाचे ।
काहँकाहँ उवासि पावनिर बेला कालि पसजा करेचे । प्राय यिबेला पुजा करुवार कालि रणकालि हए । ठाअँठाअँत कालिपुजार बेला बाजार लागेचे, उ बाजारक उवाँसि बाजार कहचे । जाहे कालि पुजा करेचे, अम्हा मालिर हातदे मुर्ति बेनाचे, उपयुक्त ठाअँत राखेचे । कालिमाइरक पाचा हात कापरा उराए मालिरसे चख्खुदान कराचे । ढाकबाजा बजाचे । कल, दुध, भोगमासला, खिर, पानसुपारि, आसन चराए चेराक चलाए पेरो, पाठा, कुम्ढा काटिए पुजा करेचे । कालिपुजा गरिया सेवार दिना कराल जाछे । राजबंसिलार लास्ट बाजार हएने यिड बाजार जिलुमे बड लागेचे । राजबंसि समाजत् माने भाइटिका लाग्वार चलन निछे । काहँकाहँ आकासबात्ति बालेचे । जाहार छुवाला बाचात् जिलुम कानेचे, कान्तेकान्त निस्सासेचे, उला काननक आकासिया कहचे । आकासबात्ति जलाले आकासिया लरम हवार विस्वास छे । गेछा जल्वार बादे हावा नालागोक कहे बाचाँ मन्दिर बेनाचे । एकटा बास गारिए तल–उपर सारते आकासबात्ति जलाल जाछे ।
1 comments:
यिर मोर तिसरा चटि हये घरेर हुकालि खेल्वा निपानु ,मिस कनु
Post a Comment